فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

بررسی رابطه بین بودجه ریزی عملیاتی و بهبود مسئولیت پاسخگوییدر دستگاه های اجرایی 

چكيده

بودجه‌ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه‌ریزی، بودجه‌ریزی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هـزینه شده و نتایج مورد انتـظار تأکید می‌ورزد. در چارچوب بودجه‌ریزی عـملیاتی بخش‌های مختلف اداری براساس استانـداردهای مشخصی تحت عنوان شاخص های عملکردی پاسخگو هستند و مدیران در تعیین بهترین شیوه نیل به نتایج از اختیار عمل بیشتری برخوردارند. هدف تحقیق حاضر، بررسي رابطه بین بودجه ریزی عملیاتی و بهبود مسئولیت پاسخگویی در دستگاه های اجرایی استان آذربایجان شرقی مي باشد. براي این منظور، بودجه ريزي عملياتي براساس مدل الماس در سه بعد برنامه ريزي، تجزيه و تحليل هزينه ها (ABC) و مديريت عملكرد تعريف و فرضيه اصلي و سه فرضيه فرعي تنظيم گرديده است. پژوهش حاضر، از نوع كاربردي و از نظر روش اجرایی توصيفي- پيمايشي مي باشد و به منظور آزمون فرضيه هاي تحقيق، اطلاعات مورد نياز از طريق پرسشنامه جمع آوري شده است. جامعه آماری پژوهش با توجه به موضوع و اهداف پژوهش، شامل ذیحسابان و مدیران مالی دستگاه های اجرایی و حسابرسان       رده هاي مختلف دیوان محاسبات استان آذربایجان شرقی می باشد که به نوعي با بودجه سر و كار دارند. داده های تحقیق با استفاده از روش تحلیل همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفتند.نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که بین بودجه ریزی عملیاتی و بهبود مسئولیت پاسخگویی در دستگاه های اجرایی استان آذربایجان شرقی، رابطه معنی داری وجود دارد. و همچنین ارتباط بین هریک از عناصر بودجه ریزی عملیاتی با بهبود مسئولیت پاسخگویی مورد تائید قرار گرفت.

واژه هاي كليدي: بودجه ريزي عملياتي، مسئوليت پاسخگويي، برنامه ريزي، تجزيه و تحليل هزينه ها(ABC)، مديريت عملكرد

1. مقدمه

       بودجه به عنوان بیان مالی عملیات دولت، مهمترین سندی است که دستگاههای اجرایی را در دستیابی به اهداف سند چشم انداز و برنامه های توسعه کشور و انجام اثر بخش وظایف خود یاری می رساند. از این رو تلاش برای بهبود این سند مالی و بهره وری بودجه در اجرای فعالیت های دستگاه های اجرایی همواره مورد توجه و چالش بوده است. نظام بودجه ریزی عملیاتی با هدف نتیجه محوری این سند مالی تلاش می کند با پیوند اعتبارات بودجه ای به نتایج اقدامات دولت به اهداف صرفه جویی، شفافیت، کارایی، و اثربخشی بودجه دست یابد. بودجه ریزی عملیاتی به اصلاح مدیریت بخش عمومی و افزایش اثر بخشی این بخش می پردازد.    (حسن آبادی و نجار صراف، 1386، 1)  بودجه‌ریزی عملیاتی نوعی سیستم برنامه‌ریزی، بودجه‌ریزی و ارزیابی است که بر رابطه بودجه هـزینه شده و نتایج مورد انتـظار تأکید می‌ورزد. در چارچوب بودجه‌ریزی عـملیاتی بخش‌های مختلف اداری براساس استانـداردهای مشخصی تحت عنوان شاخص های عملکردی پاسخگو هستند و مدیران در تعیین بهترین شیوه نیل به نتایج از اختیار عمل بیشتری برخوردارند. از طرف دیگر در چارچوب چنین شیوه‌ای مشارکـت سیاسـتگذاران، مدیران و حتی شـهروندان در قالب برنامه‌های راهبردی، اولویت های هزینه ای و ارزیابی عملکرد، صورت می‌گیرد. شناسـایی ارتباط میان برنامه‌ریزی راهبردی و تخـصیص منابع، با توجه به افـق‌های بلند مدت، از اهداف دیگر بودجه‌ریزی عملیاتی تلقی می‌شود. (همان منبع، 301) انـدیـشه‌ای که در ورای بودجه‌ریزی عـملیاتـی قراردارد این است که اگر سـیاسـتگذاران، تصمیمات مالی را به گونه ای عینی و برمبنای کارآیی و اثر بخش استوار سازند، آنگاه هم آنها و مردم می‌توانند درباره عملکرد دولت قضاوت روشن تری داشته باشند. در واقع بودجه‌ریزی عملیاتی، با مرتبط ساختن تصمیمات بودجه‌ای و عملکرد دولت، پاسخگویی دولت در مقابل قانونگذاران و مردم را تقویت می‌کند. بطور کلی فرآیند بودجه‌ریزی عملیاتی در پی پاسخگویی به این پرسش‌هاست: جایگاه کنونی ما کجاست؟ می‌خواهیم کجا باشیم؟ چگونه باید به اين اهداف برسیم؟ چگونه باید پیشرفت خود را بسنجیم؟» (پناهی، 1384، 1  امروزه گسترش فرهنگ پاسخگویی، مسئولان (در مقام پاسخگو) و شهروندان (در مقام پاسخ خواه) خواستار اطلاعات بیشتری همچون نتایج یا بروندادها، اثر بخشی، کارایی و قیمت تمام شده فعالیتهای مندرج در بودجه دولت می باشند. ( باباجاني، 1388) بعلاوه شالوده نظام حسابداری در بخش دولتی و غیر دولتی بر مفهوم مسئولیت پاسخگویی قرار دارد بر اساس این مفهوم، دولتها باید در برابر شهروندان پاسخگو باشند و بتوانند فرایند جمع آوری منابع مالی و نحوه مصرف این منابع را به گونه ای مناسب توجیه کنند. (امیر اصلانی، 1379، 54)