چكيده

عدم توجه به اصول ارگونومي و رعايت نكردن آنها در محيط كار، هزينه هاي بسيار زيادي را هم براي كارفرما و هم براي كاركنان بدنبال خواهد داشت. و موجب كاهش كارآيي و افزايش استرس كاركنان نيز مي گردد. در صورتيكه فناوري ارگونومي بدرستي بكار گرفته شود مي تواند موجب حذف يا كاهش صدمات و مشكلات بهداشت و ايمني شغلي در محيط كار و افزايش كارآيي گردد.با وجود اين در طراحي كار توجه كافي بدانها صورت نمي گيرد. هدف اصلي اين مطالعه بررسي نقش ارگونومي و ارتباط آن با استرس شغلي كاركنان مي باشد . نتايج حاصل از اين مطالعه بيان داشت كه بين ارگونومي محيط كار و استرس شغلي رابطه معني داري وجود دارد(05/0p≤). بين فيزيولوژي كار و روانشناسي مهندسي با استرس شغلي رابطه معني دارد(05/0p≤) ولي بين بيومكانيك و آنتروپومتري با استرس شغلي رابطه معني داري يافت نشد(05/0p≥). در اين مقاله ابتدا خلاصه اي از ادبيات تحقيق شامل: تعاريف ، شاخه ها، اهداف ارگونومي ، استرس، عوامل استرس زا، و پيامدهاي استرس بيان مي شود. در ادامه فرضيه ها، روش انجام تحقيق، نحوه تجزيه و تحليل، آزمونهاي مورد استفاده، جمع بندي و ملاحظات تحقيق ارائه شده است

كليدواژه : ارگونومي ؛ آنتروپومتري ؛ بيومكانيك شغلي ؛ فيزيولوژي كار ؛ روانشناسي مهندسي ؛ استرس

1- مقدمه

ظهور سازمانهاي اجتماعي و گسترش روز افزون آنها، از ويژگي هاي بارز تمدن بشري است؛ به طوري كه با توجه به عوامل گوناگون مكاني و زماني، و ويژگي ها و نيازهاي خاص جوامع مختلف، همه روزه انواع سازمانهاي اجتماعي ظهور و گسترش مي يابد و بر تعدادشان افزوده مي شود[1]. يك ملت بواسطه شهروندانش و يك سازمان بوسيله كاركنانش شناخته مي شود. پيشرفت يك سازمان بوسيله سلامتي و تندرستي كاركنان مشخص مي شود[15].بنابر آمار سازمان بين المللي كار[1] سالانه 250 ميليون حادثه در جهان اتفاق مي افتد كه درآنها 335000 نفر جان خود را از دست مي دهند (حوادث رانندگي و خانگي در اين آمار لحاظ نشده است).همچنين سالانه 160 ميليون بيماري شغلي در جهان ديده مي شود كه منجر به فوت 1100000 نفر مي گردد. همچنين 4 درصد توليد ناخالص ملي در جهان به لحاظ اين حوادث و بيماري ها هدر مي رود[2]. ناديده گرفتن ايمني و بهداشت كار موجب زيان اقتصادي قابل توجهي مي شود كه تاثيرات جدي بر بهره وري دارد.ميزان بروز حوادث شغلي منجر به مرگ در كشورهاي در حال توسعه 3 تا 4 برابر كشورهاي توسعه يافته است. و اين حوادث معمولاً بصورت غير عمدي هستند. در كشور ما ساليانه حدود 14 هزرار حادثه شغلي رخ مي دهد[3].

در طول جنگ جهانی دوم تاکید اصلی دانشمندان علوم رفتاری بر استفاده از آزمونهایی برای انتخاب افراد مناسب برای هر کار و ابداع راهکارهای تربیتی بهتر بود کانون توجه، انطباق دادن شخص با کار بود. حرفه عوامل انسانی در دوران پس از جنگ زاده شد در سال 1949، انجمن پژوهشی ارگونومی که اکنون انجمن ارگونومی نامیده می شود در انگلستان تاسیس شد و اولین کتاب در باب عوامل انسانی ، به نام روان شناسی تجربی کار بسته عوامل انسانی در طراحی مهندسی انتشار یافت در سال 1959 موسسه بین المللی ارگونومی با هدف برقراری ارتباط بین چندین انجمن عوامل انسانی وارگونومی در کشورهای مختلف جهان تاسیس شد دوران 20 ساله بین 1960 تا 1980 شاهد رشد وبسط سریع عوامل انسانی بود[5].