فایل ورد قابل ویرایش

تأثیر طراحی داخلی در بیمارستان کودکان سرطانی با رویکرد مدیریت استرس و تسریع بهبودی 

توضیحی مختصر از مقاله  :

چکیده:

محیط معماری به عنوان بستر فعالیت‌های انسان تأثیرات عمیقی را بر سلامت روان او می‌گذارد. استرس در انسان به عنوان یکی از شاخصه‌های سلامت روان می‌تواند با طراحی درست این بستر کاهش یابد. یکی از محیط‌های معماری که پر استرس می‌باشد بیمارستان است. استرس موجود در بیمارستان با اثرات منفی‌ که در پی دارد بهبودی بیماران را به تأخیر می اندازد. یکی از گروه‌هایی از بیماران که در این مورد آسیب پذیرترند کودکانند. هدف از این تحقیق شناخت عوامل استرس‌زا در بیمارستان کودکان و نقش طراحی داخلی و عوامل محیطی در کاهش استرس و تسریع بهبودی کودکان بیمار است. روش تحقیق این مقاله با رویکرد توصیفی می‌باشد و اطلاعات به روش مطالعات کتابخانه‌ای و مشاهدات نمونه‌ی موردی جمع‌آوری شده است . نمونه‌ی مورد بررسی «بیمارستان فوق تخصص کودکان محک تهران» بوده و جامعه‌ی آماری شامل 25 کودک بیمار 6 تا 14 ساله‌ی بستری و 25 تن از والدین آن‌ها می‌باشد. برای جمع‌آوری اطلاعات از والدین با آن‌ها مصاحبه‌‌هایی به عمل آمد و جمع‌آوری اطلاعات از کودکان از طریق مشاهده و مصاحبه با کودک درباره‌ی محیط بیمارستان و اتاق بستری انجام شد. پس از بررسی مشاهدات، نتایجی مبنی بر این‌که طراحی داخلی می‌تواند تأثیر بسیاری بر کاهش استرس کودکان بیمار بگذارد به دست آمده و راهکارهای معمارانه‌ای برای این موضوع ارائه شده است.

کلمات کلیدی: بیمارستان، طراحی داخلی، معماری، کودکان بیمار، مدیریت استرس.

مقدمه:

در اواسط دهه‌ی1970،دانشمندان جامعه شناس در خصوص فضاهای موجود در بیمارستان‌ها،بحث کرده و اذعان داشته اند که راهرو‌های بدون پنجره،کریدور های پر پیچ و خم ،محوطه های داخلی استرلیزه شده با بوی نامطبوع،حسی از ناخوشایندی در فضا را بوجود می آورد و در نتیجه سبب افزایش استرس در بیماران می شود.از دهه‌ی 1980،این بحث ها معماران را به طراحی بیمارستان‌های کودکان که هدف آن بزقراری ارتباط میان علم پزشکی در خصوص بیماران بستری شده و پرورش حسی از نشاط و ایجاد محیطی مطلوب می باشد،سوق داده است این هدف از طریق ایجاد محیطی بدون ترس و وحشت و همچنین استفاده از محیط‌های خیالی و جذاب صورت پذیرفته است.به طور مثال،با استفاده از به کارگیری رنگ های روشن،نور طبیعی،استفاده از طبیعت و گلها در فضاهای داخلی،نیمکت‌های پارک‌ها،حضور آب و فواره ها،اثر های هنری مخصوص نوجوانان و کودکان،تصاویر کودکان و شخصیت های کارتونی،مغازه‌ها و مکان‌هایی به منظور رستوران وتریا به صورتی که بوی خوش و مطبوع احساس شود (آدامز و همکاران،2010). این خصوصیات طراحی و معماری به خصوص در تعداد کثیری از بیمارستان‌هایی کودکان به کارگرفته شده است .

از سوی دیگر با توجه به این که وقتی یکی ازفرزندان خانواده بیمار می‌شود زندگی کل اعضا را تحت تأثیر قرار می‌دهد و همگی بسیج می‌شوند تا او بهبود یابد پس می‌توان رویکرد کاهش استرس را در معماری مراکز درمانی کودکان برای تسریع بهبودی کودکان ایران نیز وارد نمود. رویکرد کاهش استرس در معماری با این هدف پا به عرصه‌ی وجود نهاد که تجهیزات بیمارستانی هرچقدر پیشرفته هم باشند و به لحاظ درمانی پاسخگوی نیازهای تمام کاربران باشند اما بازهم، اگر بدون در نظر گرفتن نیازهای بیماران طراحی شوند مشکلات و موانع بسیاری برای بیمار و بهبودی او به‌وجود خواهندآورد. می‌توان  در این پژوهش پس از بررسی بیمارستان‌های ایران، جای خالی این امر و اهمیت آن در طراحی مراکز درمانی احساس شد، ابتدا در مقالات منتشر شده‌ی داخلی و خارجی به جستجوی عوامل محیطی مرتبط با عوامل بوجود آورنده ی استرس در کودکان بستری شده در بیمارستان که با تحقیق و سرمایه‌گذاری بر روی آن‌ها می‌توان نتایج درمانی مثبتی را حاصل نمود پرداخته شد به صورت زیر:

       1-  کاهش استرس، افزایش سطح کیفیت زندگی وتسریع بهبودی کودکان  بیمار

                   2-  بهبود امنیت بیماران و کیفیت مراقبت   

                                                                                                       3-  بهبود کیفیت سطح درمان و کاهش هزینه‌ها                                                                          

پس از بررسی این شاخه‌ها، عواملی که به معماری مربوط می‌شد و امکان تحقیق بر روی آن‌ها در این پروژه وجود داشت انتخاب شده و به عنوان پایه‌ی پژوهش قرار گرفتند، سپس از کتاب‌های معماری و مقالات مرتبط به مراکز درمانی، مؤلفه‌های کاهش استرس در معماری که به تحقق عوامل محیطی که در بالا به آن‌ها اشاره شد استخراج شد، سپس برای تشخیص این‌که این مؤلفه‌ها در مراکز درمانی ایران به چه نحوی باید در نظر گرفته شود تا سلایق و علایق بیماران و خانواده‌شان در آن لحاظ شود، از طریق جمع آوری اطلاعات از والدین آنها از چک لیست مصاحبه ای و جمع آوری اطلاعات از کودکان،از طریق مشاهده وپرسش در مورد احساسات و علایق کودک درباره‌ی محیط بیمارستان و اتاق بستری استفاده شده است نتایجی به دست آمد و به عنوان راهکارهای"کاهش استرس" قرار گرفتند..

استرس و تاثیر آن بر وضعیت فیزیکی بیماران:

استرس به عنوان یک عامل مزاحم در روند درمانی بیماران در رشته‌های مختلف علوم پزشکی و یک عامل بازدارنده در مقاومت بیماران برای انجام اعمال جراحی کاملا شناخته شده است.(طلایی،1383،ص1).استرس غالبا به صورت احساس اضطراب تجربه می شود.هنگامی که فرد احساس می کند در معرض خطر و تهدید قرار گرفته است،سیستم اعصاب سمپاتیک ،او را آماده‌ی فرار از از خطر یا مقابله با آن می کند و در عین حال در درون فرد پاره ای واکنش‌های فیزیولوزیکی نظیر تپش قلب،تعریق،دلشوره و افزایش ترشح آدرنالین و مواد شیمیایی دیگر رخ می‌دهد (طبائیان،1393،ص74).