فایل ورد قابل ویرایش

توضیحی مختصر از مقاله  :

تأثیر آموزش مدون بر میزان آگاهی مراقبین و سیر بهبود زخم فشاری در مبتلایان به ضایعه نخاعی

چکیده

مقدمه

هر ساله هزاران نفر، در اثر حوادث مختلف قربانی صدمات نخاعی می‌شوند (1). در آمریکا نزدیک به 200000 نفر با ناتواناییهای ناشی از صدمات نخاعی زندگی می‌کنند و هر سال حدود 11000 نفر به دلیل صدمات نخاعی در بیمارستان بستری می‌شوند (2). در ایران 5000 بیمار ضایعه نخاعی وجود دارد که از این تعداد 2000 نفر قربانیان جنگ تحمیلی و 3000 نفر دیگر در اثر عواملی نظیر تصادف، سقوط از ارتفاع و غیره دچار آسیب نخاعی شده‌اند (3).بیماران مبتلا به صدمات نخاعی، به دلیل محدودیت حرکتی و از دست دادن حس و حرکت در قسمتی از بدن به مشکلات جسمی، روانی و اجتماعی زیادی مبتلا می‌گردند؛ از جمله شایعترین عوارض ناشی از بی‌حرکتی در این بیماران، ایجاد و عود زخم فشاری می‌باشد. میزان بروز زخمهای فشاری در طی یک سال بعد از ایجاد صدمات نخاعی از 8%-33% برای بیمارانی که در جامعه زندگی می‌کنند، متغیر است (4).زخمهای فشاری، یکی از عوارض جدّی در بیماران ضایعه نخاعی است که ضررهای اقتصادی و انسانی بسیار زیادی برای بیمار، اطرافیان وی و جامعه دارد (6،5) و با عوارض عمده‌ای نظیر افزایش طول مدت اقامت بیمار در بیمارستان، تأخیر در بهبودی، سپتی‌سمی و مرگ همراه است (7-9).فلاحتی و همکاران، در مطالعه‌اي بر روی 365 جانباز نخاعی بستری در بیمارستان ساسان، گزارش كردند که بیشترین شکایات منجر به بستری (8/37%) مربوط به مشکلات ادراری و تناسلی و پس از آن مشکلات ارتوپدی (2/34%) و 4/26% مربوط به زخم فشاری و عفونتها بوده است (10).85% از مصدومین نخاعی در دوران زندگی خود مبتلا به زخم فشاری می‌شوند که حدود 8% از آنها در اثر این ضایعه فوت می‌کنند که بیشترین علت مرگ‌ومیر، سپتی‌سمی ناشی از عفونتهای ادراری و تناسلی و زخم فشاری است (11).طبق تحقیقی، با هدف تعیین میزان شیوع، شدّت و مدت زخم فشاری بر روی 102 بیمار مبتلا به ضایعه نخاعی، گزارش شد كه شدّت و شیوع زخم فشاری در مبتلایان به صدمات نخاعی که در جامعه زندگی می‌کنند، بیشتر است؛ به طوری که بیش از یک سوم آنها، زخم فشاری دارند (6).

در مطالعه ديگري که با هدف آگاهی از آخرین وضعیت سلامت جانبازان نخاعی سراسر کشور، نیازسنجی بهداشتی، درمانی، توانبخشی، انجام مراقبتها، دوره‌ها و برگزاری برنامه‌های آموزشی مورد نیاز آنان انجام شد، از 2063 جانباز نخاعی، 284 نفر مبتلا به زخم فشاری با درجات مختلف بودند (12).بنابراین پیشگیری از زخم فشاری، امري بسیار حیاتی در مراقبت از بیماران است (13). مؤسسه مراقبتهای بهداشتی و تحقیقاتی در سال 1992 راهنمای استاندارد مراقبت و درمان زخم فشاری را پیشنهاد نمود؛ در این راهنما اولین راهكار جهت پیشگیری و درمان زخم فشاری آموزش به بیمار و خانواده وی است (14)؛ مطالب این راهنما در کتب مرجع پرستاری به عنوان راهنمای پیشگیری و درمان زخم فشاری نیز ذکر شده است (15-17).

با توجه به این که برنامه‌های آموزشی، روشی برای انتقال اطلاعات اساسی به بیماران و مراقبین آنها است، در صورتی که این برنامه‌های آموزشی بتواند این اطلاعات را به راهكارهاي مؤثر در جهت پیشگیری و درمان زخم فشاری تبدیل نماید و مطابق با ویژگیهای بیمار و دانش یادگیرنده و سبک زندگی وی باشد، بیشتر مؤثر خواهد بود (18). در مطالعه‌ ديگري، محققان، 41 بیمار مبتلا به ضايعه نخاعي را به دو گروه شاهد و مداخله تقسیم كردند؛ در گروه مداخله به مدّت 4 ساعت به طور اختصاصی و مدوّن، پیشگیری و درمان زخم فشاری را آموزش دادند؛ و در گروه شاهد، آموزش استانداردی که طبق مقررات بیمارستان به همه افراد داده می‌شد را ارائه دادند؛ پس از گذشت 3، 6، 12 و 24 ماه، میزان آگاهی دو گروه درباره پیشگیری از زخم فشاری ارزيابي گرديد و گزارش شد كه آموزش مدوّن و اختصاصی درباره پیشگیری و درمان زخم فشاری در افزایش و ابقاي دانش آنان بسیار مؤثر بوده است (4).با توجه به فراوانی زخمهای فشاری و عفونتها در مبتلایان به ضایعه نخاعی که هر دو قابل پیشگیری است و استمرار آنها می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری داشته باشد، توجه بیشتر به مراقبتهای پرستاری و معاينات دوره‌ای و درمان مناسب می‌تواند ضمن ارتقای کیفیت زندگی آنها، میزان بستری را کاهش دهد و از عوارض ناشی از بستری نیز بکاهد؛ بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف تأثیر آموزش بر میزان آگاهی مراقبین و سیر بهبود زخم فشاری در مبتلایان به ضایعه نخاعی انجام شد.